Onderhoud kapitaalgoederen

In het beheer- en beleidsplan wegen 2024-2028 is uitgegaan van beeldkwaliteitsniveau B. Dit is het CROW onderhoudsniveau waarbij het overschrijden van de richtlijn niet is toegestaan. Zo wordt het risico op aansprakelijkheidsstelling zoveel mogelijk voorkomen. Bij het opstellen van de planning voor het Groot onderhoud aan de wegen is rekening gehouden met projecten uit het Meerjareninvesteringsplan wegen, bouwprojecten, kabel- en leidingprojecten en dergelijke.  Hiervoor is voldoende budget noodzakelijk.
Bij de voorbereiding van werkzaamheden voor Groot onderhoud wordt ook gekeken naar kleinschalige maatregelen in het kader van verkeer, klimaatadaptatie, toegankelijkheid en dergelijke. Het is efficiënt deze maatregelen mee te nemen in het uit te voeren onderhoud.
Wegenonderhoud bestaat uit dagelijks klein- en groot onderhoud en rehabilitatie (volledige vervanging wegconstructie aan het einde van de levensduur). De planningen van klein- en groot onderhoud zijn opgenomen in het wegenbeheerplan 2024-2028.
Door het consequent uitvoeren van Klein onderhoud in eigen beheer in combinatie met MOR meldingen kan de noodzaak voor Groot onderhoud worden beperkt. Het klein onderhoud kan grotendeels in eigen beheer worden uitgevoerd. Een gedeelte dient te worden uitbesteed.
Rehabilitatie maakt geen onderdeel uit van klein en groot onderhoud wegen. De rehabilitatie is opgenomen in het Meerjaren InvesteringsPlan wegen, waarbij de planning wordt afgestemd op de beschikbare middelen en de samenhang met rioleringsprojecten en wegbeheer. Afhankelijk van het project vindt een verdeling plaats tussen rehabilitatiekosten en overige kosten. De middelen worden jaarlijks gedoteerd aan de reserve MIP wegen waaruit de afschrijvingen van de investeringen worden gedekt. Hierdoor blijven voordelen op investeringen als gevolg van subsidies, aanbestedingsvoordelen en onderuitputting beschikbaar voor rehabilitatie.

Een aantal wegen voldoen op dit moment niet aan kwaliteitsniveau B. Om deze onderhoudsachterstand weg te werken dient op korte termijn onderhoud te worden uitgevoerd. Daarnaast zijn een aantal wegen waar op de middellange termijn (2 tot 5 jaar) onderhoud noodzakelijk is. Elke 2 jaar worden nieuwe weginspecties uitgevoerd en wordt waar nodig de planning bijgesteld.
Voor het wegwerken van de onderhoudsachterstand en het uitvoeren van kleinschalige maatregelen in het kader van verkeer, klimaatadaptatie enz. zijn vanaf de begroting 2024 extra middelen opgenomen.

Met betrekking tot de investeringen in het kader van herinrichting en reconstructie wegen is er in principe sprake van rehabilitatie en dus de mogelijkheid tot het maken van afwegingen over verkeersafwikkeling en/of inrichting. Aanleiding voor rehabilitatie kan ook voortvloeien uit afstemming met andere beleidsterreinen.

Het is belangrijk dat de rehabilitatie van de wegen uitgevoerd wordt. Met andere woorden: aan het einde van de levensduur moeten zowel verharding als fundering volledig vervangen worden. Beschikbaar zijn van middelen voor rehabilitatie is essentieel om rioleringsprojecten en rehabilitatie van wegen op elkaar af te kunnen stemmen.
In het VGRP is bij projecten waar de riolering vervangen wordt, ervan uitgegaan dat uitkomende bestratingsmaterialen hergebruikt worden. De kosten voor het vervangen van de fundering en het opnieuw leggen van de oude materialen worden uit de opbrengst rioolrechten gedekt. Het hergebruiken van het bestratingsmateriaal heeft echter zeer nadelige gevolgen voor de kwaliteit. Voor het vervangen van de verhardingsmaterialen als onderdeel van rioleringsprojecten is gemiddeld ongeveer € 300.000 per jaar nodig. Deze kosten mogen niet ten laste van de voorziening riolering worden gebracht. De middelen voor het vervangen van bestratingsmateriaal bij rioleringsprojecten worden voortaan meegenomen in de planning voor het Meerjaren InvesteringsPlan wegen.

Financieel kader
De onderhoudskosten voor de korte en middellange termijn worden grotendeels bepaald door de huidige kwaliteit van de verhardingen en bestaat uit:

Klein onderhoud:
Klein onderhoud is voornamelijk in eigen beheer uitgevoerd.

Groot onderhoud:
Na de weginspectie is door het wegbeheersysteem een basisplanning gegenereerd. Conform de systematiek is een zogenaamde maatregeltoets uitgevoerd.
Deze maatregeltoets, waarbij kritisch is gekeken naar de gekozen maatregelen en afstemming heeft plaatsgevonden met geplande projecten, heeft geresulteerd in een gemuteerde basisplanning. De planning groot onderhoud is uitgevoerd.
In de begroting 2024 was € 616.000,-,- opgenomen voor groot onderhoud wegen. Dit budget is incl. de incidentele middelen voor het herstel van schade die is veroorzaakt door de aanleg van het glasvezelnetwerk. Daarnaast was in 2024 € 60.000,- beschikbaar voor aanpassingen i.v.m. verkeersmaatregelen of klimaatadaptatie.

Ten aanzien van de investeringen (rehabilitatie) moet opgemerkt worden dat de doorlooptijd van projecten langer duurt dan een aantal jaar geleden. Dit heeft meerdere oorzaken. De voorbereidingstijd bij nutsbedrijven voor het aanpassen van kabels en leidingen duurt steeds langer. De voorbereidingstijd loopt inmiddels op tot 2 à 3 jaar. Ook onze eigen voorbereiding neemt steeds meer tijd in beslag. Dit komt voornamelijk door nieuwe procedures (diverse onderzoeken, PFAS, omgevingsvergunningen) en uitgebreidere participatietrajecten. Hierdoor komt het voor dat het langer duurt voordat reeds beschikbaar gestelde budgetten binnen het MIP wegen besteed zijn. Om dit enigszins te beperken wordt sinds enkele jaren niet meer in één keer het volledige budget ter beschikking gesteld. Maar wordt dit verdeelt in één of twee jaar voorbereidingskrediet en dan pas het budget voor de realisatie.

Ten behoeve van de uitvoering van het MIP wegen was in 2023 een totaal budget beschikbaar van € 8.837.000,-. Hiervan is € 3.538.000,- besteed. Ongeveer 2,7 miljoen heeft betrekking op projecten die in voorbereiding zijn genomen in 2024.

Behalve het klein en groot onderhoud wegen om de kwaliteit van de wegen op orde te houden, wordt de kwaliteit eveneens beïnvloed door het dagelijkse onderhoud. Hierbij worden o.a. onderhoud aan abri’s, wegmeubilair enz. gladheidsbestrijding en onkruidbestrijding op verhardingen begrepen.

Met het vaststellen van het duurzaam financieel beleid heeft het gemeentebestuur richting gegeven om achterstanden in het onderhoud te voorkomen en de hiermee gepaard gaande risico’s te beperken. Zaken als verkeersveiligheid, externe prioriteiten enz. kunnen ertoe leiden dat de planning bijgesteld moet worden.

Om het beheer en onderhoud ook in de toekomst goed vorm te kunnen geven wordt in afstemming met de Basiskaart Grootschalige Topografie (BGT) de wijzigingen in het wegenareaal continu bijgehouden. De MIP’s worden periodiek bijgewerkt en ter besluitvorming voorgelegd.

Sinds 2016 mogen er geen onkruidbestrijdingsmiddelen op verhardingen meer toegepast worden. Het onkruid op de verhardingen wordt verwijderd door gebruik te maken van alternatieve methodes/machines. Metingen in 2016 tot en met 2018 wijzen uit dat het verbod op bestrijdingsmiddelen wel een verandering in het straatbeeld geeft, maar dat uit controles blijkt dat het nog binnen de vastgestelde beeldkwaliteit valt.